Zniszczone trawniki, zapaskudzone chodniki, bałagan, syf. Samochody jadą po chodnikach, kierowcy trąbią na pieszych. Presja i agresja. W deszczowe dni błoto, bajoro, brudne samochody i brudne buty. Codzienne zdegustowanie, powód do wstydu i niebezpieczeństwo potrącenia. Czy to sceneria do filmu dokumentalnego o degradacji społeczeństwa? Nie, to codzienność mieszkańców Łodzi w centrum miasta. Czy łódzkie instytucje położą kres tej okropnej sytuacji? Mamy nadzieję, że tak bowiem pod koniec ubiegłego roku pojawiło się światełko nadziei, że zacznie się w tym mieście dbać o porządek.

O uporządkowanie przestrzeni przy Kilińskiego, na odcinku od Narutowicza do Traugutta, wniskowaliśmy ponad rok. Wysyłaliśmy pisma, opisywaliśmy problem w Internecie i dzieliliśmy się zdjęciami z miesiąca na miesiąc pogarszającej się sytuacji. Pod koniec października 2019 roku pojawiła się informacja, że Zarząd Dróg i Transportu oraz Zarząd Inwestycji Miejskich uporządkują przestrzeń do końca roku 2019. Ku naszemu zdziwieniu 22 listopada 2019r. rozpoczęły się prace polegające na montażu słupków wzdłuź chodnika, uniemożliwiających dalszą degradację tego miejsca.

Mamy luty 2020 roku i zamontowane w tym miejscu wszystkie słupki. Nadal ciężko nam w to uwierzyć, zwłaszcza wiedząc z jakim dramatem w tle się to odbywało. Możnaby przypuszczać, że wszyscy się ucieszą z uporządkowania takiego chlewu ale nic bardziej mylnego. Są osoby, które przeciwko uporządkowaniu bardzo się buntowały podając niezliczoną ilość argumentów na niekorzystny wpływ takiego porządkowania. Niestety, miasto w postrzeganiu tych buntujących się osób to taka rozległa powierzchnia ze skrzyżowaniami i sygnalizacjami świetlnymi, w której za priorytet stawiany powinien być szybki ruch samochodowy oraz ciągłe zapewnianie kolejnych potrzeb parkingowych. Miasto w ich postrzeganiu to trasa przejazdowa z punktu A do punktu B, ma być szeroka i szybka, a w każdym punkcie z jakiego korzystają, powinny być miejsca parkingowe dla każdego, kto zaparkować w danej chwili zapragnie. Dobro miasta spłycone zostaje tu tylko i wyłącznie do dobra jednej grupy użytkowników przestrzeni, oczekiwania natomiast wraz ze wrostem liczby samochodów stale rosną i aby je zrealizować musielibyśmy miasto pozbawić wszystkich pozostałych funkcji, np. społecznej, rekreacyjnej, handlowej, itp. Doprowadziłoby to do szybkiej zamiany miasta w sieć autostrad lub tras szybkiego ruchu, w której nikt nie chciałby mieszkać. Osoby uważające miasto jedynie za trasę przejazdową szybko doprowadziłyby do wykreowania rzeczywistości nieprzyjaznej, z której same szybko by uciekły, niestety takie osoby nie myślą o przyszłości miasta, a o swojej własnej teraźniejszości, w której liczy się ich własny komfort. Buntu takich osób nie należy więc traktować poważnie bo miejscy egoiści miasto doprowadzić mogą jedynie do destrukcji.

Sami jesteśmy przeszkodą na drodze do postępu

O egoiźmie i wąskim postrzeganiu świata przez pryzmat tylko swoich doświadczeń świadczy reakcja na zmiany przy ulicy Kilińskiego, która nas wręcz zszokowała. Ta sytuacja wyraźnie odsłaniła kulisy każdej tego typu decyzji instytucji miejskich i ujawniła nam wszystkim to, z czym instytucje dbające o porządek muszą się w swojej codziennej pracy mierzyć. Każde działanie miasta ograniczające dzikie praktyki w parkowaniu spotyka się z dużym i agresywnym niezadowoleniem kierowców. Gdzie oni mają teraz parkować? Dlaczego odebrano im kolejne miejsca do parkowania skoro oni ich potrzebują? Dlaczego instytucje ignorują potrzeby kierowców? To najczęściej spotykane pretensje jakie widać w Internecie po informacji o montażu jakichokolwiek słupków. Pytania te wynikają z nieświadomości, że miasto to nie tylko kierowcy i ich samochody, ale balans pomiędzy parkingami, chodnikami, placami, zieleńcami, a tego balansu nie osiągniemy dopóki będziemy budować kolejne parkingi. Jeśli liczba samochodów stale będzie rosła nigdy nie będziemy w stanie zapewnić wszystkim miejsc parkingowych bo stale i potrzeby do parkowania będą rosły. Dlatego kluczowe jest tutaj zrozumienie, że to właśnie my sami powodujemy problemy w mieście. Bałagan nie robi się sam, bałagan robimy my. Korki nie tworzą się same, korki tworzymy my. Zadajmy więc sobie pytanie co możemy zrobić my sami, żeby zmniejszyć chaos i korki? Ups, odpowiedź może okazać się dla niektórych z nas bardzo niewygodna.

Ja mam ciężkie życie, więc mi się należy

Przecież gdy zapytamy się każdego: co zrobić żeby zmniejszyć zanieczyszczenie spalinami w miastach? Każdy bez wahania odpowie: zmniejszyć ruch samochodowy w miastach! To super, tylko która z osób poruszających się po mieście tylko samochodem jest w stanie sama przyczynić się do zmniejszenia ruchu samochodowego? No właśnie, praktycznie żadna. Każda z nich powie: „Ale jak to? Ja mam zrezygnować z samochodu?”. Bardzo trudno jest zacząć zmiany na lepsze od samego siebie. Łatwo jest natomiast szukać wymówek by tego nie robić. Kreatywność ludzka w tej sprawie nie ma granic! Uzasadnienia nielegalnego parkowania mnożą się za każdym razem poruszania tematu braku porządku i jesteśmy pod wielkim wrażeniem z jaką determinacją niektórzy kierowcy wyszukują tłumaczenia dla parkingowej dziczy. Najwięcej usprawiedliwień polega na przerzucaniu odpowiedzialności na innych za swoją własną organizację życia, podporządkowaną w dużej mierze korzystaniu z samochodu – trzeba przecież codziennie pozałatwiać na mieście milion spraw, zrobić tony zakupów i poodwozić całą rodzinę w różne miejsca, więc trzeba poruszać się samochodem a skoro my poruszamy się samochodem to nam się miejsce parkingowe wprost należy! I to 100 metrów od każdego punktu, w który się dostajemy! No cóż, nie, miejsce parkingowe się nikomu z góry nie przynależy. Jeśli jesteśmy osobą zdrową i sprawną powinniśmy z miasta korzystać bez samochodu, właśnie po to aby osobom mniej sprawnym i mniej zdrowym zostawić więcej miejsc parkingowych. Jeśli pomimo sprawności i zdrowotności wybieramy poruszanie się samochodem to jest to tylko i wyłącznie nasza decyzja, z ktorą wiążą się obowiązki, takie jak parkowanie zgodnie z przepisami, kulturalne, nie utrudniające korzystania z miasta innym. Samochód to odpowiedzialność i obowiązki, a nie same przywileje. Warto też pamiętać, że jeśli decydujemy się na samochód musimy liczyć się z kosztami legalnego parkowania. Niestety wiele osób o tym zapomina i decyduje się na zakup samochodu, poruszanie się nim po mieście, ale na płatne parkowanie już nie, twierdząc, że płacić nie będzie bo jest to dla niego za drogie. Taka osoba to szkodliwość dla miasta ponieważ zamiast zaparkować tam, gdzie można woli zaparkować byle gdzie, po dziadowsku. Co ciekawe, wiele osób usprawiedliwiających dzikie parkowanie twierdzi, że posiadanie samochodu to oznaka wysokiego statusu materialnego… to bardzo zabawne bo w parkingowej dziczy zupełnie nie widać, żeby tak było.

Dzicz jest wygodna i darmowa, więc jest dobra

Jeśli jeszcze ktokolwiek się łudzi, że każdemu zależy na estetyzacji miejsca, które przez ponad rok było piachem, klepiskiem, ugniecioną trawą i brudnymi chodnikami to niech natychmiast przestanie. Niektórym ludziom po prostu nie zależy by było czysto i ładnie, co więcej, niektórym czysto i ładnie jest nawet nie na rękę ponieważ oznacza to, że odebrane zostało im miejsce do nielegalnego parkowania, miejsce, które sami sobie przeznaczyli na swoje parkowanie degradując wszystko co pod kołami ich samochodów się znalazło. Odebranie im takiej niezależności traktują jak wielką przeciwność losu lub robienie im na złość. Tymczasem dawanie sobie samemu pozwolenia na korzystanie z przestrzeni, z której nie powinno się korzystać bo nie do tego została ona stworzona, oraz dawanie sobie pozwolenia na degradację miejsca czyli zabrudzenie chodników, gniecenie i rozjeżdżanie trawników, świadczy o dużym egoiźmie w korzystaniu z dóbr wspólnych oraz sporej ignorancji podziału przestrzeni dla różnych jej użytkowników. Jeśli niszczymy trawnik zmuszamy wszystkich do patrzenia na zniszczony trawnik, czyli sprawiamy, że coś, co było kiedyś przyjemniejsze staje się mniej przyjemne. Aby pokazać Wam jak zazwyczaj kierowcy pozbawiają nas trawników posłużymy się przykładem trawnika przy ulicy Tuwima.

Niszczenie trawnika przez miejskich egoistów to jedno, ale dodatkowo przykre jest to, że w ciągu 9 lat łódzkie instytucje nie raczyły zareagować…

Negatywny wpływ samowoli parkingowej widać również na chodnikach, płytach placu, w pasażach. Niszczenie dobra wspólnego to bardzo poważny problem i dopóki nie zmieni się mentalność a ludzie nie nabiorą większej świadomości nadal dobra wspólne będą niszczone. Mentalności co prawda nie zmienimy w kilka lat, możemy jednak już teraz podnosić świadomość i uzmysławiać, że ważna jest społeczna odpowiedzialność za dobro wspólne – i tutaj szczególnie widzimy rolę instytucji miejskich, powinny skutecznie i konsekwentnie realizować działania pokazujące, że do parkowania służy parking a nie każdy pusty kawałek przestrzeni. Nawet jeśli dzicy kierowcy nie staną się kulturalnymi kierowcami to chociaż będą musieli się do porządku w końcu przyzwyczaić.

Każde takie miejsce w mieście, w którym kierowcy sami dają sobie prawo do niszczenia zieleni lub brudzenia chodników jest pokazem ich ignorancji i chamstwa, natomiast każdy bunt przeciwko „zabieraniu” im przestrzeni do dzikiego parkowania jest już pokazem wyjątkowej bezczelności bowiem ta przestrzeń nigdy do nich nie należała. Efekty takiego parkowania są bardzo przykre. Zniszczone trawniki zdają się jednak na niektórych nie robić wrażenia. Bardzo często widzimy w sieci komentarze o treści „klepisko to nie trawnik i nadaje się tylko do parkowania”. Można przypuszczać, że osoby, które głoszą takie hasła po prostu w żadnym stopniu nie żałują zniszczonego trawnika.

Podobnie sytuacja wygląda w przypadku chodników lub płyt placu. Przez cały rok widać na nich smugi od kół samochodowych a w ciągu jesieni i zimy całe błoto rozprzestrzeniane jest wszędzie tam, gdzie uda się kierowca. Efekt? Prawdziwy obraz nędzy i rozpaczy, który jesteśmy zmuszeni oglądać ponieważ jego twórcy zdecydowali się na takie używanie samochodu. Na jakie słowa zasługuje ktoś, kto rozjedża trawnik i rozmazuje błoto na chodniku w imię swojej wygody lub lenistwa? Na same najgorsze.

W tym całym bałaganie nie chodzi przecież o samo niszczenie ale też o utrudnianie i o brak szacunku. Jeśli jakaś część chodnika jest przeznaczona dla pieszych, a nie dla samochodu, to każdy kierowca pownien właśnie tak ją traktować a nie ją zabłacać, żeby pieszy musiał ją omijać. Ciekawe czy taki brak szacunku nabywa się z wiekiem czy z tym się człowiek już rodzi…

Poza tym warto też pamiętać, że obecność samochodów w przestrzeni miejskiej jest dla każdego pieszego dość odczuwalna – zarówno ze względu na rozmiar samochodu (zajmuje powierzchnię większą niż pieszy) jak i hałas oraz zapach. Piesi korzystając z chodników mijają nie tylko samochody jadące po jezdni ale też samochody stojące, stojące dosłownie wszędzie. Właśnie ze względu na to wypadałoby chociaż zostawić pieszym komfortowe warunki do przejścia chodnikiem lub nie zwłaszczać ich przestrzeni rekreacyjnych, takich jak pasaże czy place, które są dla nich jedyną możliwością odpoczynku od samochodów. Niestety, w Łodzi z roku na rok piesi do dyspozycji mają coraz mniej miejsca, zabierane są im kolejne przestrzenie. Do najbardziej skandalicznych zachowań dochodzi na placu Dąbrowskiego i w pasażu Schillera – na płycie placu samochody latem lawirują pomiędzy młodzieżą jeżdżącą na rolkach, wjeżdżają na płytę po przejściu dla pieszych a chodniki wokół placu są pozastawiane, natomiast w pasażu samochody zostawiane są pomiędzy ławkami a urzędnicy domalowują kolejne białe linie miejsc parkingowych zabierając pieszym przestrzeń kawałek po kawałku. Oczywiście, jak można się domyślić kierowcy samochodów cały czas żądają kolejnych parkingów zupełnie nie wyciągając wniosków z sytuacji.

Porządek nadchodzi, pętla się zaciska

Podczas gdy montowano słupki przy Kilińskiego w Internecie wrzało. Z komentarzy kierowców wywnioskować można było, że szykują się na prawdziwą apokalipsę – skoro zabierane są im chodniki i uklepane trawniki to czas się szykować na wyprowadzkę z miasta! „Słupki utrudniają życie kierowcom” czytamy, i załamujemy ręce… Słupki, które są jedynym sposobem by uchronić miasto przed kierowcami wjeżdżającymi tam, gdzie nie mogą wjeżdżać są dla nich utrudnieniem życia! Nie ma się co dziwić, skoro ich życiem jest dewastacja miasta to faktycznie słupki utrudniają im życie. Co więcej, nawet nie tylko słupki utrudniają im życie, ale idąc tym tokiem rozumowania to również chodniki, trawniki i budynki! Przecież gdyby nie trawniki, chodniki i budynki zyskaliby dodatkowe miejsca parkingowe… No cóż. My generalnie nie jesteśmy zwolennikami słupkowania miasta ale jeśli ktoś nas pyta czemu wolimy słupki od braku słupków to odpowiadamy: „za dużo głupków by nie było słupków”…

Cały ten tragizm kierowców samochodów z powodu słupków wygląda z jednej strony przerażająco, z drugiej nawet zabawnie. Najpierw dewastowany jest fragment miasta, potem aby temu postawić kres montuje się słupki, a na końcu kierowcy agresywnie krytykują owe słupki nie zdając sobie sprawy, że te słupki należało postawić aby przed nimi samymi się uchronić. W takim razie chyba wszyscy powinniśmy się pokornie godzić na niszczenie miasta tylko dlatego, że dewastator zamiast przyjeżdżać do pracy tramwajem przyjeżdża samochodem i nie chce mu się szukać kulturalnego miejsca do skutku. O nie, nigdy się na to nie zgodzimy.

Czy pętla się zaciśnie? Czy porządkując przestrzeń zabierze się kierowcom kolejne klepiska? Czy biedni kierowcy zostaną pozbawieni bagien, mokradeł i błota? Przekonamy się niebawem ale trzymamy kciuki aby właśnie tak było. Nielegalne i egoistyczne parkowanie utrudnia dbanie o estetykę miejską dlatego należy się mu wyraźnie przeciwstawić. To przyzwyczajenie mieszkańców miasta do porządku to nie lada wyzwanie ale musimy się go podjąć. Dlatego bardzo doceniamy decyzję instytucji łódzkich o uporządkowaniu przestrzeni przy Kilińskiego bo dzięki temu ucywilizowała się jedna z najbardziej reprezentacyjnych lokalizacji w Łodzi. Mamy nadzieję, że jest to tylko początek do „nowego porządku” bo na uporządkowanie czeka jeszcze wiele miejsc… poniżej przykłady.

Porządek versus dzicz, wybierz po której jesteś stronie

My wiemy jak ważny w mieście jest porządek i jak powinno wyglądać przyjazne miasto. I wiedzą to praktycznie wszyscy ale nie wszyscy chcą do tego dążyć. Nie wszyscy są w stanie pogodzić się z tym, że nie da się stworzyć przyjaznego miasta, z przyjemnym powietrzem i dużą ilością zieleni, stale spełniając rosnące wymagania kierowców samochodów. Nie da się mieć w mieście przyjemnych skwerów i placów, przy których możemy posiedzieć ze znajomymi, wycinając jednocześnie drzewa i niszcząc trawniki by stworzyć nowe miejsca do parkowania. Już teraz mamy w Łodzi niewiele skwerów a przestrzeń wszystkich placów jest zawłaszczona przez samochody. Już teraz mamy w centrum tak niewiele zieleni, że w gorące lato nie ma gdzie schronić się przed słońcem. Jeśli wszyscy, którzy poruszają się po mieście samochodem nie zaczną zdawać sobie sprawy z tego jaką nadmiar samochodów robi miastu i przyszłym pokoleniom mieszkańców miasta krzywdę to liczba samochodów będzie sobie nadal rosła. I będziemy mieć wtedy wybór, taki sam jak mamy teraz. Albo przyzwolimy na kolejne dzikie parkowanie i chaos, który będzie rósł a miasto będzie wyglądało tylko gorzej, albo zgodzimy się na budowę kolejnych parkingów, wylanie morza betonu, wycinkę drzew i zaoranie tawników, i otrzymamy miasto jeszcze mniej przyjemne do życia więc będzie trzeba z niego uciekać. Obydwie wizje są dla nas wszystkich krzywdzące, obydwie to cofnięcie się w rozwoju i sprezentowanie przyszłym pokoleniom gorszej rzeczywistości. Jedyną możliwością aby było lepiej jest porządek a aby ten porządek osiągnąć po pierwsze musi się zmienić postrzeganie wspólnej przestrzeni i zwiększyć szacunek do niej, a po drugie instytucje miejskie muszą zauważać chaos i skutecznie mu przeciwdziałać. Od każdego z nas zależy jakie miasto sobie wszyscy razem stworzymy, czy będziemy je niszczyć czy o nie dbać. To każdy z nas decyduje czy przyzwala na chamstwo i samowolę czy też nie, czy swoim działaniem zbliża nas do destrukcji czy też przed destrukcją nas uchroni. Sam zdecyduj po czyjej jesteś stronie i o jakie miasto walczysz.